تفاوت دیسک کمر با روماتیسم ستون فقرات

تفاوت دیسک کمر با روماتیسم ستون فقرات

دیسک کمر و روماتیسم ستون فقرات، دو بیماری شایع هستند که هر دو می‌توانند دردهای طاقت فرسایی را در ناحیه کمر ایجاد کنند. اما آیا این دو بیماری یکسان هستند؟ قطعا خیر! در این مقاله، با بررسی دقیق تفاوت‌های این دو بیماری، به شما کمک می‌کنیم تا از سردرگمی خارج شوید و با آگاهی کامل به دنبال درمان مناسب بگردید.

ویژگی	دیسک کمر (فتق دیسک)	روماتیسم ستون فقرات (اسپوندیلیت آنکیلوزان)
علت اصلی	بیرون زدگی یا پارگی دیسک بین مهره‌ای و فشار بر عصب‌ها	بیماری التهابی مزمن که عمدتاً مفاصل ستون فقرات را درگیر می‌کند
شروع درد	معمولاً ناگهانی و با یک حرکت یا آسیب خاص	تدریجی و معمولاً در سنین جوانی شروع می‌شود
محل اصلی درد	معمولاً در ناحیه کمر، با انتشار به باسن و پاها (سیاتیک)	معمولاً در ناحیه پایین کمر و باسن، با احتمال انتشار به گردن و دنده‌ها
تاثیر حرکت	درد با نشستن، خم شدن و بلند کردن اجسام سنگین تشدید می‌شود	درد و خشکی صبحگاهی با حرکت بهبود می‌یابد
علائم همراه	ضعف عضلانی، بی‌حسی و گزگز در پاها ممکن است وجود داشته باشد	خشکی صبحگاهی طولانی مدت، خستگی، التهاب در سایر مفاصل و چشم‌ها ممکن است وجود داشته باشد
گروه سنی شایع	معمولاً افراد میانسال و جوانان	معمولاً جوانان و بزرگسالان جوان
ماهیت درد	اغلب تیز، سوزشی و تیرکشنده	اغلب مبهم، دردناک و همراه با خشکی

آیا دیسک کمر و روماتیسم ستون فقرات درمان دارد؟

دیسک کمر معمولاً با روش‌هایی مثل فیزیوتراپی، دارو و در موارد خاص جراحی، قابل درمان یا کنترل است. اما روماتیسم ستون فقرات یک بیماری مزمن خودایمنی‌ست که درمان قطعی ندارد. با این حال، درمان‌های هدفمند مانند داروهای بیولوژیک، تمرینات فیزیکی و مراقبت‌های تخصصی می‌توانند روند پیشرفت بیماری را کند کرده و کیفیت زندگی بیمار را به‌طور چشمگیری بهبود بخشند. تشخیص زودهنگام، کلید مدیریت مؤثر این بیماری‌هاست.

دیسک کمر و روماتیسم توسط دکتر روماتولوژیست درمان میشود یا دکتر ارتوپد؟

قبل از پاسخ به سوال باید تفاوت دکتر روماتولوژیست و دکتر ارتوپد را بشناسید.

روماتولوژیست‌ها متخصص بیماری‌های روماتیسمی هستند. بیماری‌های روماتیسمی گروه وسیعی از بیماری‌ها هستند که مفاصل، عضلات، استخوان‌ها و گاهی اوقات سایر اندام‌های داخلی را تحت تأثیر قرار می‌دهند و ارتوپدی ها متخصص بیماری‌ها و آسیب‌های سیستم اسکلتی-عضلانی هستند که شامل استخوان‌ها، مفاصل، رباط‌ها، تاندون‌ها و عضلات می‌شود.

به طور خلاصه:

• اگر التهاب روماتیسمی عامل اصلی یا همراه مشکل دیسک شماست، به روماتولوژیست مراجعه کنید.
• اگر مشکل اصلی آسیب مکانیکی دیسک است، به ارتوپد مراجعه کنید.

تفاوت در علائم و نشانه‌ها

علامت/نشانه	دیسک کمر	روماتیسم ستون فقرات
درد شبانه	ممکن است وجود داشته باشد، اما معمولاً به اندازه درد روزانه نیست	شایع است و می‌تواند باعث بیدار شدن از خواب شود
خشکی صبحگاهی	معمولاً وجود ندارد یا کوتاه مدت است	بسیار شایع و معمولاً بیش از 30 دقیقه طول می‌کشد
انتشار درد	بیشتر به یک پا انتشار می‌یابد	می‌تواند به هر دو باسن، کشاله ران و حتی گردن و دنده‌ها انتشار یابد
وضعیت بدن	ممکن است فرد برای کاهش درد، وضعیت خاصی به خود بگیرد (مانند خم شدن به یک طرف)	ممکن است قوز پشتی (کیفوز) در مراحل پیشرفته دیده شود
علائم عصبی	شایع است (مانند ضعف، بی‌حسی، گزگز)	معمولاً وجود ندارد، مگر در موارد نادر با فشار بر اعصاب
علائم غیر کمر	معمولاً محدود به کمر و پاهاست	ممکن است شامل درد و التهاب در مفاصل دیگر (مانند لگن، زانو، مچ پا)، التهاب چشم (یووئیت) و خستگی باشد
بهبود با استراحت	ممکن است در کوتاه مدت کمی بهبود یابد، اما درد با فعالیت مجدد برمی‌گردد	استراحت طولانی مدت ممکن است درد و خشکی را تشدید کند

علائم دیسک کمر ستون فقرات: زنگ خطرهایی که نباید نادیده گرفت

درد کمر یکی از شایع‌ترین مشکلات سلامتی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. اما چگونه می‌توان تشخیص داد که این درد ناشی از دیسک کمر است؟ در این بخش، به بررسی علائم هشدار دهنده دیسک کمر می‌پردازیم:

• درد تیر کشنده در ناحیه کمر و پاها: یکی از بارزترین علائم دیسک کمر، درد تیر کشنده است که از کمر شروع شده و به سمت باسن، ران و ساق پا منتشر می‌شود. این درد معمولاً در یک طرف بدن احساس می‌شود و می‌تواند با فعالیت‌هایی مانند خم شدن، بلند کردن اجسام سنگین یا نشستن طولانی مدت تشدید شود.
• بی‌حسی و گزگز در پاها: فشار بر روی اعصاب نخاعی ناشی از بیرون زدگی دیسک می‌تواند باعث بی‌حسی، گزگز و احساس سوزن سوزن شدن در پاها شود. این علائم معمولاً در مسیر عصب آسیب دیده احساس می‌شوند و می‌توانند به صورت دائمی یا متناوب باشند.
• ضعف عضلانی در پاها: در موارد شدید دیسک کمر، فشار بر روی اعصاب نخاعی می‌تواند باعث ضعف عضلانی در پاها شود. این ضعف می‌تواند به صورت تدریجی یا ناگهانی ایجاد شود و ممکن است بر توانایی فرد در راه رفتن، ایستادن یا انجام فعالیت‌های روزمره تأثیر بگذارد.
• کاهش رفلکس‌ها در پاها: فشار بر روی اعصاب نخاعی می‌تواند باعث کاهش یا از بین رفتن رفلکس‌ها در پاها شود. این موضوع می‌تواند به صورت کاهش یا عدم پاسخ به تحریکات خارجی مانند ضربه به تاندون آشیل یا زانو آشکار شود.

نکته مهم: در صورت مشاهده هر یک از علائم فوق، مراجعه فوری به پزشک متخصص الزامی است. تشخیص زودهنگام دیسک کمر می‌تواند از پیشرفت بیماری و بروز عوارض جدی جلوگیری کند.

رویکردهای تشخیصی و درمانی

جنبه	دیسک کمر	روماتیسم ستون فقرات
تشخیص	معاینه فیزیکی، شرح حال بیمار، MRI، CT Scan، نوار عصب و عضله (EMG/NCV)	معاینه فیزیکی، شرح حال بیمار، آزمایش خون (مانند HLA-B27 و ESR/CRP)، رادیوگرافی، MRI
درمان‌های اولیه	استراحت کوتاه مدت، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، فیزیوتراپی، تزریقات موضعی	داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs)، داروهای بیولوژیک، فیزیوتراپی
فیزیوتراپی	تمرکز بر تقویت عضلات کمر و شکم، بهبود انعطاف پذیری، کاهش فشار بر عصب	تمرکز بر حفظ دامنه حرکتی ستون فقرات، تقویت عضلات، بهبود وضعیت بدنی
جراحی	در موارد شدید و عدم پاسخ به درمان‌های غیرجراحی در نظر گرفته می‌شود	به ندرت نیاز می‌شود، مگر در موارد عوارض شدید
هدف اصلی درمان	کاهش درد، بهبود عملکرد و جلوگیری از عود مجدد	کاهش درد و خشکی، جلوگیری از پیشرفت بیماری و حفظ کیفیت زندگی
پیگیری و مراقبت	معمولاً تا زمان بهبود علائم و آموزش‌های پیشگیری از عود	معمولاً طولانی مدت و شامل نظارت منظم بر پیشرفت بیماری

 

منابع جهانی

دیسک کمر (فتق دیسک)

دیسک کمر معمولاً در اثر ساییدگی و پارگی دیسک‌های بین مهره‌ای، که به عنوان بالشتک بین مهره‌ها عمل می‌کنند، ایجاد می‌شود. قسمت نرم و ژله‌ای داخلی دیسک (nucleus pulposus) می‌تواند از طریق لایه بیرونی سخت‌تر (annulus fibrosus) بیرون زده یا پاره شود و به طور بالقوه ریشه‌های عصبی مجاور را تحت فشار قرار دهد.

ویژگی‌های کلیدی:

محل درد: اغلب در ناحیه کمر متمرکز است و به یک پا (سیاتیک) در امتداد مسیر عصب آسیب‌دیده انتشار می‌یابد. درد همچنین می‌تواند در گردن رخ داده و به بازو انتشار یابد.

توصیف درد: معمولاً به صورت درد تیز، تیرکشنده یا سوزشی توصیف می‌شود. ممکن است با فعالیت‌هایی که فشار بر ستون فقرات را افزایش می‌دهند، مانند خم شدن، بلند کردن اجسام، سرفه یا عطسه، تشدید شود.

علائم مرتبط: بی‌حسی، گزگز و ضعف عضلانی در پای یا بازوی آسیب‌دیده شایع است. تغییرات در رفلکس‌ها نیز ممکن است مشاهده شود.

شروع: اغلب ناگهانی است و معمولاً در پی آسیب یا کشیدگی رخ می‌دهد.

گروه سنی: در بزرگسالان جوان و میانسال (30-50 سال) شایع‌تر است.

خشکی صبحگاهی: معمولاً علامت برجسته‌ای نیست و در صورت وجود، کوتاه مدت است.

روماتیسم ستون فقرات (اسپوندیلیت آنکیلوزان)

اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS) یک بیماری التهابی مزمن است که در درجه اول مفاصل ساکروایلیاک (جایی که ستون فقرات به لگن متصل می‌شود) و ستون فقرات را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با گذشت زمان، این التهاب می‌تواند منجر به جوش خوردن (آنکیلوز) مهره‌ها شود و باعث سفتی و کاهش تحرک شود.

• ویژگی‌های کلیدی:
  • محل درد: معمولاً در ناحیه کمر و باسن شروع می‌شود و اغلب هر دو طرف را درگیر می‌کند. می‌تواند به سمت بالا در ستون فقرات پیشرفت کرده و گردن را نیز درگیر کند.
  • توصیف درد: اغلب به صورت درد مبهم و آزاردهنده توصیف می‌شود که به تدریج ایجاد می‌شود. ویژگی بارز آن بهبود با حرکت و بدتر شدن با استراحت است.
  • علائم مرتبط: خشکی صبحگاهی قابل توجه که بیش از 30 دقیقه طول می‌کشد، مشخصه این بیماری است. خستگی، کاهش وزن و التهاب در سایر مفاصل (مانند لگن، زانو، شانه)، چشم‌ها (یووئیت) و روده (بیماری التهابی روده) نیز می‌تواند رخ دهد.
  • شروع: تدریجی است و معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی (17-45 سال) شروع می‌شود.
  • گروه سنی: شروع آن معمولاً زودتر از دیسک کمر معمولی است.
  • خشکی صبحگاهی: یک علامت بارز است که اغلب شدید و طولانی مدت است.

خلاصه تفاوت‌های کلیدی:

1. Mayo Clinic:

   • Herniated Disk: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/herniated-disk/symptoms-causes/syc-20354095

   • Ankylosing Spondylitis: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ankylosing-spondylitis/symptoms-causes/syc-20354808

2. National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases (NIAMS):

   • Back Pain: https://www.niams.nih.gov/health-topics/back-pain
   • Ankylosing Spondylitis: https://www.niams.nih.gov/health-topics/ankylosing-spondylitis

3. Versus Arthritis (UK-based charity):

   • Back Pain: https://www.versusarthritis.org/about-arthritis/conditions/back-pain/

   • Ankylosing Spondylitis: https://www.versusarthritis.org/about-arthritis/conditions/ankylosing-spondylitis/

     ---

توصیه می‌شود در صورت تجربه درد یا سفتی در ناحیه کمر، برای تشخیص دقیق به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک می‌تواند با انجام معاینات لازم و درخواست آزمایش‌های مناسب، علت اصلی علائم شما را تعیین کند.

دیسک کمر: فرسودگی و پارگی تدریجی

دیسک‌های بین مهره‌ای، مانند بالشتک‌هایی نرم و ژله‌ای بین مهره‌های ستون فقرات قرار دارند و به عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کنند. اما با گذر زمان و به دلیل عواملی مانند افزایش سن، آسیب‌های فیزیکی و حرکات نامناسب، این دیسک‌ها می‌توانند دچار فرسودگی و پارگی شوند. در این حالت، محتویات ژله‌ای درون دیسک می‌تواند به بیرون نشت کرده و به اعصاب اطراف فشار وارد کند که منجر به درد، بی‌حسی و گزگز در ناحیه کمر و پاها می‌شود.

روماتیسم ستون فقرات: التهابی مزمن و پیشرونده

روماتیسم ستون فقرات، یک بیماری التهابی مزمن است که مفاصل ستون فقرات را درگیر می‌کند. این بیماری برخلاف دیسک کمر، یک بیماری خودایمنی است. به این معنی که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های خود حمله می‌کند و باعث التهاب و درد در مفاصل می‌شود. روماتیسم ستون فقرات معمولاً با درد و خشکی در ناحیه کمر شروع می‌شود و به تدریج می‌تواند به مفاصل دیگر بدن نیز سرایت کند.

آناتومی ستون فقرات و دیسک کمر: ستونی از استخوان و اعصاب

ستون فقرات، یکی از پیچیده‌ترین و حیاتی‌ترین بخش‌های بدن انسان است. این ساختار شگفت‌انگیز، از 33 مهره تشکیل شده است که توسط دیسک‌های بین مهره‌ای و رباط‌ها به یکدیگر متصل شده‌اند. در مرکز ستون فقرات، نخاع قرار دارد که به عنوان یک بزرگراه اطلاعاتی عمل کرده و پیام‌ها را بین مغز و سایر قسمت‌های بدن منتقل می‌کند.

دیسک کمر: بالشتک‌های محافظ

دیسک‌های بین مهره‌ای، ساختارهایی نرم و ژله‌ای هستند که بین مهره‌های ستون فقرات قرار دارند. این دیسک‌ها، نقش مهمی در جذب شوک‌ها و ضربات وارده به ستون فقرات ایفا می‌کنند و به عنوان یک بالشتک محافظ عمل می‌کنند. علاوه بر این، دیسک‌ها به انعطاف‌پذیری ستون فقرات کمک کرده و امکان خم شدن، چرخش و حرکت آزادانه را فراهم می‌کنند.

 بخش‌های دیسک کمر :

1.  هسته پالپوس: مرکز ژله‌ای و نرم دیسک که حاوی آب و پروتئین است.
2. آنولوس فیبروسوس:حلقه بیرونی سخت و فیبری دیسک که هسته پالپوس را احاطه کرده است.
3. صفحات انتهایی: لایه‌های غضروفی که دیسک را به مهره‌های بالا و پایین متصل می‌کنند.

هرگونه آسیب یا تخریب در این بخش‌ها می‌تواند به بیرون زدگی دیسک و در نتیجه، فشار بر روی اعصاب نخاعی و ایجاد درد منجر شود.

انواع جراحی دیسک کمر

• دیسککتومی: در این روش، بخشی از دیسک که به عصب فشار وارد می‌کند، برداشته می‌شود.
• لامینکتومی: در این روش، بخشی از استخوان لامینا (بخشی از مهره که کانال نخاعی را می‌پوشاند) برداشته می‌شود تا فشار از روی عصب برداشته شود.
• فیوژن: در این روش، دو یا چند مهره به هم جوش داده می‌شوند تا حرکت بین آنها متوقف شود و درد کاهش یابد.

عوارض جراحی دیسک کمر

مانند هر جراحی دیگری، جراحی دیسک کمر نیز با عوارضی همراه است که شامل موارد زیر می‌شود:

• عفونت
• خونریزی
• آسیب به اعصاب
• لخته شدن خون
• درد مزمن

نکته مهم: جراحی دیسک کمر، یک تصمیم مهم است که باید با مشورت پزشک متخصص و پس از بررسی دقیق مزایا و معایب آن گرفته شود.

تفاوت دیسک کمر با روماتیسم ستون فقرات، نبردی خاموش در اعماق بدن ماست. با شناخت دقیق این دو بیماری، می‌توانیم در مسیر تشخیص و درمان صحیح گام برداریم و به بهبود کیفیت زندگی خود و عزیزانمان کمک کنیم. در گروه ارتوپدی سامان.

 

درمان روماتیسم ستون فقرات: مدیریت درد و التهاب

• داروها: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs) و داروهای بیولوژیک از جمله داروهایی هستند که در درمان روماتیسم ستون فقرات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی می‌تواند به بهبود انعطاف‌پذیری، تقویت عضلات اطراف ستون فقرات و کاهش درد کمک کند.
• ورزش: ورزش منظم و ملایم، مانند شنا و پیاده‌روی، می‌تواند به حفظ عملکرد مفاصل و کاهش خشکی کمک کند.
• گرما و سرما درمانی: استفاده از کمپرس گرم یا سرد می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
• جراحی: در موارد نادر و شدید که سایر روش‌های درمانی مؤثر نباشند، ممکن است جراحی برای اصلاح تغییر شکل ستون فقرات یا تعویض مفصل آسیب دیده مورد نیاز باشد.

نکته مهم: درمان روماتیسم ستون فقرات باید تحت نظر پزشک متخصص روماتولوژی انجام شود و برنامه درمانی برای هر بیمار به صورت individual تنظیم شود.

درمان دیسک کمر ستون فقرات: از روش‌های محافظه‌کارانه تا جراحی

درمان دیسک کمر، بسته به شدت علائم و میزان آسیب به دیسک، می‌تواند شامل روش‌های محافظه‌کارانه یا جراحی باشد. در این بخش، به بررسی روش‌های مختلف درمان دیسک کمر می‌پردازیم:

• استراحت و محدودیت فعالیت: در مراحل اولیه و در موارد خفیف دیسک کمر، استراحت و محدود کردن فعالیت‌های سنگین می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
• داروها: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، داروهای شل کننده عضلانی و داروهای ضد درد می‌توانند به کنترل درد و التهاب کمک کنند.
• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی می‌تواند به بهبود انعطاف‌پذیری، تقویت عضلات کمر و اصلاح وضعیت بدن کمک کند.
• تزریق استروئید: تزریق کورتیکواستروئید به فضای اطراف عصب می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند.
• جراحی: در موارد شدید و مقاوم به درمان‌های غیر جراحی، جراحی دیسک کمر ممکن است مورد نیاز باشد.

سوالات متداول

• آیا دیسک کمر می‌تواند به روماتیسم ستون فقرات تبدیل شود؟خیر، دیسک کمر و روماتیسم ستون فقرات دو بیماری متفاوت با علل و مکانیسم‌های مختلف هستند و یکی به دیگری تبدیل نمی‌شود.
• آیا روماتیسم ستون فقرات قابل درمان است؟روماتیسم ستون فقرات یک بیماری مزمن است و در حال حاضر درمان قطعی برای آن وجود ندارد. اما با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌توان علائم را کنترل کرد، پیشرفت بیماری را کاهش داد و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشید.
• آیا جراحی دیسک کمر همیشه موفقیت‌آمیز است؟جراحی دیسک کمر در بسیاری از موارد می‌تواند درد را کاهش دهد و عملکرد را بهبود بخشد. اما مانند هر جراحی دیگری، با خطراتی همراه است و موفقیت آن به عوامل مختلفی مانند شدت بیماری، مهارت جراح و رعایت مراقبت‌های پس از جراحی بستگی دارد.
• چه عواملی خطر ابتلا به دیسک کمر را افزایش می‌دهند؟عواملی مانند افزایش سن، چاقی، بلند کردن اجسام سنگین به روش نادرست، نشستن طولانی مدت، کم تحرکی و سابقه خانوادگی دیسک کمر می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
• چگونه می‌توان از ابتلا به دیسک کمر و روماتیسم ستون فقرات پیشگیری کرد؟حفظ وزن سالم، ورزش منظم، پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین به روش نادرست، حفظ وضعیت بدنی صحیح و مراجعه منظم به پزشک برای بررسی سلامت ستون فقرات می‌توانند به پیشگیری از این بیماری‌ها کمک کنند.
• آیا روماتیسم ستون فقرات ارثی است؟اگرچه ژنتیک نقش مهمی در ابتلا به روماتیسم ستون فقرات دارد، اما این بیماری به تنهایی ارثی نیست. عوامل محیطی و سبک زندگی نیز در بروز آن نقش دارند.