بی ثباتی مفصل شانه: احساس می‌کنید شانه‌تان لق می‌زند؟ یا اینکه هر بار که وزنه می‌زنید یا دستتان را بالای سرتان می‌برید، مفصل شانه‌تان از جا در می‌رود؟ این علائم می‌تواند نشانه‌ای از بی ثباتی مفصل شانه باشد.
در این مقاله جامع که توسط واحد تولید محتوای گروه ارتوپدی سامان تهیه شده است، به بررسی بی ثباتی مفصل شانه می‌پردازیم. با ما همراه باشید تا با علائم، علل، روش‌های تشخیص و درمان بی ثباتی مفصل شانه آشنا شوید و بتوانید در صورت مواجهه با این مشکل، بهترین راهکارها را برای درمان و بهبودی در پیش بگیرید.
بی ثباتی مفصل شانه چیست؟
مفصل شانه، مفصلی است که دامنه حرکتی وسیعی دارد و این تحرک به لطف مجموعه پیچیده‌ای از عضلات، رباط‌ها و تاندون‌ها امکان‌پذیر می‌شود. بی ثباتی مفصل شانه زمانی رخ می‌دهد که رباط‌های شانه، که وظیفه نگه‌داشتن استخوان‌ها در کنار هم را بر عهده دارند، دچار کشیدگی یا پارگی شده باشند. این کشیدگی یا پارگی می‌تواند باعث شود تا استخوان‌های مفصل به درستی در کنار هم قرار نگیرند و احساس شود که مفصل شانه لق می‌زند یا خالی می‌کند.
علائم بی ثباتی مفصل شانه
شایع‌ترین علائم بی ثباتی مفصل شانه عبارتند از:
- احساس سستی یا لق زدن مفصل شانه
- احساس خالی کردن مفصل شانه، به خصوص هنگام بلند کردن اجسام یا انجام حرکات بالای سر
- درد در ناحیه شانه
- احساس گیر کردن مفصل شانه
- کاهش دامنه حرکتی مفصل شانه
- احساس ناخوشایندی یا ترس از دررفتگی مفصل شانه (اپریهنشن)
شدت علائم بی ثباتی مفصل شانه می‌تواند از احساس خفیف عدم ثبات تا احساس دررفتگی مکرر مفصل شانه متغیر باشد.
علل بی ثباتی مفصل شانه
علل اصلی بی ثباتی مفصل شانه عبارتند از:
- آسیب‌های کششی یا پارگی رباط‌های شانه: آسیب‌هایی مانند دررفتگی مفصل شانه، سابقه کشیدگی یا پارگی رباط‌های rotator cuff (عضلات و تاندون‌های اطراف مفصل شانه) می‌توانند منجر به بی ثباتی مفصل شوند.
- شل شدن مادرزاد رباط‌های شانه: در برخی موارد، افراد به صورت مادرزاد با رباط‌های شل به دنیا می‌آیند که آن‌ها را مستعد بی ثباتی مفصل شانه می‌کند.
- آسیب‌های مکرر شانه: انجام حرکات تکراری با شانه، به ویژه در ورزش‌هایی مانند والیبال، بسکتبال و شنا، می‌تواند باعث کشیدگی‌های مکرر رباط‌ها و در نتیجه بی ثباتی مفصل شانه شود.
در ضمن میتوانید بر روی عمل پارگی تاندون شانه کلیک کرده و اطلاعات در خور بدست بیاورید
عوامل خطر بی ثباتی مفصل شانه
برخی از عوامل می‌توانند خطر ابتلا به بی ثباتی مفصل شانه را افزایش دهند، از جمله:
- سابقه دررفتگی مفصل شانه
- شرکت در ورزش‌های پربرخورد
- ضعف عضلات اطراف مفصل شانه
- اختلالات مفصل شانه، مانند آرتروز
- جنسیت (احتمال بی ثباتی مفصل شانه در زنان جوان بالاتر است)
تشخیص بی ثباتی مفصل شانه
تشخیص بی ثباتی مفصل شانه توسط پزشک متخصص ارتوپدی صورت می‌گیرد. پزشک با انجام معاینات فیزیکی مفصل شانه، شرح حال بیمار و در صورت نیاز، انجام برخی از روش‌های تصویربرداری مانند رادیوگرافی یا MRI، علت زمینه‌ای مشکل را تشخیص می‌دهد.
معاینات فیزیکی برای بررسی دامنه حرکتی مفصل، تست‌های استرسی برای ارزیابی ثبات مفصل و بررسی وجود درد یا حساسیت به لمس انجام می‌شود.
جدول علائم بی ثباتی درجات مختلف مفصل شانه
میزان بی ثباتی مفصل شانه را می‌توان بر اساس علائم و نتایج معاینات فیزیکی به درجات مختلف تقسیم کرد. در جدول زیر به طور خلاصه به این درجات اشاره کرده ایم:
| درجه بی ثباتی | علائم |
|---|---|
| خفیف | احساس خفیف عدم ثبات، گ偶尔 احساس خالی کردن مفصل، درد خفیف با فعالیت |
| متوسط | احساس واضح عدم ثبات، خالی کردن مکرر مفصل با فعالیت‌های خاص، درد متوسط با فعالیت |
| شدید | احساس مداوم عدم ثبات و لق زدن مفصل، خالی کردن مکرر مفصل در فعالیت‌های روزانه، درد قابل توجه با فعالیت و استراحت |
توجه: این جدول صرفاً برای اطلاع رسانی است و نمی تواند جایگزین تشخیص پزشک متخصص شود. برای تعیین دقیق درجه بی ثباتی مفصل شانه، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
عوارض بی ثباتی مفصل شانه
عدم درمان بی ثباتی مفصل شانه می‌تواند منجر به عوارض زیر شود:
- آسیب‌های مکرر مفصل شانه: بی ثباتی مفصل شانه، مفصل را مستعد آسیب‌های بعدی مانند دررفتگی‌های مکرر می‌کند.
- آرتروز مفصل شانه: استرس و فشار وارده بر مفصل به دلیل عدم ثبات، می‌تواند روند تخریب مفصل و ابتلا به آرتروز را تسریع کند.
- کاهش کیفیت زندگی: درد و ناتوانی ناشی از بی ثباتی مفصل شانه می‌تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد و انجام فعالیت‌های روزمره را با مشکل مواجه سازد.
درمان بی ثباتی مفصل شانه
روش‌های درمانی برای بی ثباتی مفصل شانه با توجه به شدت علائم و علت زمینه‌ای مشکل، متفاوت است. در اینجا به برخی از روش‌های درمانی رایج اشاره می‌کنیم:
- استراحت و استفاده از وسایل کمکی: در برخی موارد، استراحت دادن به مفصل شانه و استفاده از وسایل کمکی مانند آتل یا باند شانه می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی با تقویت عضلات اطراف مفصل شانه و بهبود ثبات مفصل، نقش مهمی در درمان بی ثباتی شانه دارد. تمرینات فیزیوتراپی می‌توانند به بهبود دامنه حرکتی مفصل، افزایش حس عمقی مفصل (پراprioception) و تقویت عضلات اطراف مفصل کمک کنند.
- مصرف داروهای ضد التهاب: مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌تواند به کاهش درد و التهاب مفصل کمک کند.
- تزریق کورتیکوستروئید: در برخی موارد، پزشک متخصص ارتوپدی ممکن است برای کاهش التهاب شدید مفصل، اقدام به تزریق کورتیکوستروئید به مفصل شانه کند.
- عمل جراحی: در موارد شدید بی ثباتی مفصل شانه، به ویژه در صورتی که پارگی‌های وسیع رباط‌های rotator cuff وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به جراحی برای ترمیم رباط‌های آسیب دیده باشد.
درمان خانگی بی ثباتی مفصل شانه
در کنار روش‌های درمانی که توسط پزشک تجویز می‌شوند، برخی از راهکارهای خانگی نیز می‌توانند به بهبود علائم بی ثباتی مفصل شانه کمک کنند. این راهکارها عبارتند از:
- استفاده از کمپرس سرد: استفاده از کمپرس سرد روی مفصل شانه به مدت 15 تا 20 دقیقه و چندین بار در روز می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
- استفاده از گرما: بعد از کاهش التهاب اولیه، استفاده از کمپرس گرم یا حمام آب گرم می‌تواند به بهبود جریان خون و تسریع روند بهبودی کمک کند.
- انجام حرکات کششی ملایم: انجام حرکات کششی ملایم و نرمش‌های سبک می‌تواند به حفظ دامنه حرکتی مفصل و جلوگیری از خشکی آن کمک کند. اما توجه داشته باشید که از انجام حرکات سنگین یا فعالیت‌هایی که باعث تشدید درد می‌شوند، اجتناب کنید.
توصیه مهم: قبل از شروع هر گونه فعالیت ورزشی یا حرکات کششی، حتماً با پزشک متخصص ارتوپدی مشورت کنید. پزشک می‌تواند بر اساس شرایط شما، بهترین راهکارهای ورزشی و حرکات کششی را برایتان تجویز کند.
ورزش‌های مناسب برای تقویت مفصل شانه
تقویت عضلات اطراف مفصل شانه یکی از راه‌های مهم برای بهبود ثبات مفصل و پیشگیری از بی ثباتی مفصل شانه است. در اینجا به چند نمونه از ورزش‌های مناسب برای تقویت مفصل شانه اشاره می‌کنیم:
-
تمرینات ایزومتریک شانه (Isometric shoulder exercises): این تمرینات شامل منقبض کردن عضلات شانه بدون حرکت دادن مفصل است. این تمرینات را میتوانید به مدت 10 تا 15 ثانیه نگه دارید و چندین بار در روز تکرار کنید.
- حرکت چرخش داخلی و خارجی بازو (External and internal shoulder rotation): با یک وزنه سبک در دست، آرنج خود را خم کنید و ساعد را نزدیک بدن نگه دارید. کف دست را به سمت بالا نگه دارید و به آرامی بازو را به سمت بیرون بچرخانید (چرخش خارجی). سپس حرکت را برعکس انجام دهید و کف دست را به سمت پایین بچرخانید (چرخش داخلی). این حرکت را میتوانید در سه ست 10 تا 12 تایی انجام دهید.
- حرکت بالا بردن دست lateral raise: با یک وزنه سبک در هر دست، کنار بدن بایستید. آرنج‌ها را کمی خم کنید و به آرامی بازوها را به طرفین بالا ببرید تا زمانی که با زمین موازی شوند. سپس به آرامی به حالت اولیه برگردید. این حرکت را میتوانید در سه ست 10 تا 12 تایی انجام دهید.
- حرکت پرس شانه با دمبل (Dumbbell shoulder press): با یک دمبل در هر دست، رو به روی نیمکت بنشینید. کمرتان را صاف نگه دارید و آرنج‌ها را کمی خم کنید. دمبل‌ها را به سمت بالا ببرید تا زمانی که بازوها صاف شوند. سپس به آرامی به حالت اولیه برگردید. این حرکت را میتوانید در سه ست 10 تا 12 تایی انجام دهید.
توجه: قبل از شروع هر گونه برنامه ورزشی جدید، حتماً با پزشک متخصص ارتوپدی مشورت کنید. پزشک می‌تواند بر اساس شرایط شما، بهترین تمرینات ورزشی را برای تقویت مفصل شانه‌تان تجویز کند.
در ضمن میتوانید بر روی عمل تعویض مفصل شانه کلیک کرده و اطلاعات در خور بدست بیاورید
برای دررفتگی کتف چی بخوریم
دررفتگی کتف یک urgendy پزشکی است و نیاز به مراجعه فوری به پزشک متخصص ارتوپدی دارد. برای تشخیص و درمان دررفتگی کتف به توصیه‌های پزشکی و اقدامات درمانی پزشک متخصص نیاز است و هیچ ماده غذایی خاصی به طور مستقیم نمی‌تواند دررفتگی مفصل را درمان کند.
درمان خانگی در رفتگی کتف
همانطور که در بخش قبلی اشاره شد، دررفتگی کتف یک urgendy پزشکی است و نباید به دنبال درمان‌های خانگی باشید. جا انداختن غیرمجاز مفصل دررفته می‌تواند باعث آسیب‌های جدی‌تری شود. بنابراین، در صورت suspected دررفتگی کتف، سریعاً به اورژانس مراجعه کنید و یا با اورژانس تماس بگیرید.
علائم دررفتگی کتف نوزاد
تشخیص دررفتگی کتف نوزاد ممکن است برای والدین دشوار باشد، اما برخی از علائم هشدار دهنده وجود دارد که نیازمند مراجعه به پزشک متخصص اطفال است. این علائم عبارتند از:
- بی‌قراری مداوم نوزاد
- ناتوانی در حرکت دادن بازو به طور معمول
- تورم یا کبودی در ناحیه شانه
- افتادگی شانه نسبت به شانه دیگر
درمان دررفتگی کتف با ورزش
ورزش نمی‌تواند به طور مستقیم دررفتگی کتف را درمان کند. بعد از جا انداختن مفصل دررفته توسط پزشک متخصص ارتوپدی و طی شدن دوران نقاهت، ممکن است پزشک برای تقویت عضلات اطراف مفصل و بهبود ثبات مفصل، انجام برخی از حرکات ورزشی ملایم را توصیه کند.
درمان دررفتگی مکرر کتف بدون جراحی
در برخی موارد دررفتگی مکرر کتف را می‌توان با روش‌های غیرجراحی مانند:
- فیزیوتراپی: تقویت عضلات اطراف مفصل شانه برای بهبود ثبات مفصل.
- استفاده از بریس یا آتل برای محافظت از مفصل.
درمان کرد. اما در موارد شدید دررفتگی مکرر کتف ممکن است نیاز به جراحی برای ترمیم رباط‌های آسیب دیده باشد.
نیمه دررفتگی شانه (subluxation)
احتمالا تا به حال با اصطلاح دررفتگی شانه (dislocation) آشنا شده‌اید. اما شاید نیمه دررفتگی شانه (subluxation) برایتان کلمه جدیدی باشد. نیمه دررفتگی شانه وضعیتی است که در آن سر استخوان بازو به طور کامل از حفره مفصل شانه خارج نمی‌شود، اما به طور موقت از جای خود جابجا می‌شود.
این وضعیت می‌تواند باعث ایجاد احساس سستی، خالی کردن یا لغزش در مفصل شانه شود. علائم نیمه دررفتگی شانه شباهت‌هایی به دررفتگی کامل شانه دارد، اما معمولا شدت کمتری دارند.
علائم نیمه دررفتگی شانه
- احساس سستی، خالی کردن یا لغزش در مفصل شانه
- درد در ناحیه شانه، به خصوص هنگام حرکت دادن بازو
- کاهش دامنه حرکتی مفصل شانه
- احساس ناخوشایندی یا ترس از دررفتگی کامل مفصل شانه (اپریهنشن)
علل نیمه دررفتگی شانه
علل نیمه دررفتگی شانه شباهت زیادی به علل دررفتگی کامل شانه دارد و عبارتند از:
- آسیب‌های کششی یا پارگی‌های جزئی رباط‌های شانه: کشیدگی یا پارگی‌های جزئی رباط‌های شانه، به ویژه رباط‌های rotator cuff، می‌توانند باعث شوند تا سر استخوان بازو به طور کامل در جای خود ثابت نماند و نیمه دررفتگی رخ دهد.
- شل بودن مادرزادی رباط‌های شانه: همانطور که در بخش‌های قبلی اشاره شد، برخی افراد به صورت مادرزاد با رباط‌های شل به دنیا می‌آیند که آن‌ها را مستعد بی‌ثباتی مفصل شانه و در نتیجه نیمه دررفتگی می‌کند.
- آسیب‌های مکرر شانه: انجام حرکات تکراری با شانه، به ویژه در ورزش‌هایی مانند والیبال، بسکتبال و شنا، می‌تواند باعث کشیدگی‌های مکرر رباط‌ها و در نتیجه نیمه دررفتگی شانه شود.
تشخیص نیمه دررفتگی شانه
تشخیص نیمه دررفتگی شانه توسط پزشک متخصص ارتوپدی صورت می‌گیرد. پزشک با انجام معاینات فیزیکی مفصل شانه، شرح حال بیمار و در صورت نیاز، انجام برخی از روش‌های تصویربرداری مانند رادیوگرافی یا MRI، علت زمینه‌ای مشکل را تشخیص می‌دهد.
معاینات فیزیکی برای بررسی دامنه حرکتی مفصل، تست‌های استرسی برای ارزیابی ثبات مفصل و بررسی وجود درد یا حساسیت به لمس انجام می‌شود. در برخی موارد، ممکن است پزشک با انجام مانورهای خاصی بتواند به صورت دستی نیمه دررفتگی را جا بیندازد.
تفاوت نیمه دررفتگی و دررفتگی کامل شانه
تفاوت اصلی بین نیمه دررفتگی و دررفتگی کامل شانه در میزان جابجایی سر استخوان بازو از حفره مفصل است. در دررفتگی کامل، سر استخوان به طور کامل از حفره مفصل خارج می‌شود، در حالی که در نیمه دررفتگی، سر استخوان به طور موقت از جای خود جابجا می‌شود اما به طور کامل از حفره خارج نمی‌شود.
همچنین، علائم دررفتگی کامل شانه معمولا شدیدتر از علائم نیمه دررفتگی است. دررفتگی کامل شانه اغلب با درد شدید، تغییر شکل قابل توجه مفصل شانه و ناتوانی کامل در حرکت دادن بازو همراه است.
درمان نیمه دررفتگی شانه
خوشبختانه، درمان نیمه دررفتگی شانه نسبت به دررفتگی کامل، ساده‌تر است. در اکثر موارد، درمان با روش‌های غیرجراحی قابل انجام است. برخی از روش‌های درمانی رایج برای نیمه دررفتگی شانه عبارتند از:
- استراحت و استفاده از وسایل کمکی: استراحت دادن به مفصل شانه به مدت چند روز و استفاده از وسایل کمکی مانند آتل یا باند شانه می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی با تقویت عضلات اطراف مفصل شانه و بهبود ثبات مفصل، نقش مهمی در درمان نیمه دررفتگی شانه دارد. تمرینات فیزیوتراپی می‌توانند به بهبود دامنه حرکتی مفصل، افزایش حس عمقی مفصل (پراprioception) و تقویت عضلات اطراف مفصل کمک کنند.
- مصرف داروهای ضد التهاب: مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌تواند به کاهش درد و التهاب مفصل کمک کند.
پیشگیری از بی ثباتی مفصل شانه و نیمه دررفتگی
با رعایت برخی نکات می‌توان تا حد زیادی از بروز بی ثباتی مفصل شانه و نیمه دررفتگی شانه پیشگیری کرد. این نکات عبارتند از:
- گرم کردن و سرد کردن بدن قبل و بعد از فعالیت‌های ورزشی: گرم کردن بدن قبل از ورزش به افزایش جریان خون و آمادگی عضلات برای فعالیت کمک می‌کند. سرد کردن بدن بعد از ورزش نیز به کاهش درد و التهاب ناشی از فعالیت کمک می‌کند.
- تقویت عضلات اطراف مفصل شانه: همانطور که بارها در این مقاله اشاره شد، تقویت عضلات اطراف مفصل شانه یکی از راه‌های مهم برای بهبود ثبات مفصل و پیشگیری از بی ثباتی و نیمه دررفتگی است.
- حفظ وضعیت صحیح بدن (پوسچر): حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن، ایستادن و بلند کردن اجسام سنگین می‌تواند فشار وارده بر مفصل شانه را کاهش دهد.
- اجتناب از حرکات سنگین و تکراری با شانه: انجام حرکات سنگین و تکراری با شانه، به ویژه بدون گرم کردن مناسب، می‌تواند خطر آسیب به رباط‌های شانه و بروز بی ثباتی و نیمه دررفتگی را افزایش دهد.
- استفاده از وسایل ایمنی در ورزش: استفاده از وسایل ایمنی مناسب در ورزش‌هایی مانند بسکتبال، والیبال و فوتبال می‌تواند از آسیب‌های ناشی از سقوط و ضربه به مفصل شانه پیشگیری کند.
سخن پایانی
بی ثباتی مفصل شانه وضعیتی است که می‌تواند باعث احساس سستی، خالی کردن یا لغزش در مفصل شانه شود. این وضعیت می‌تواند ناشی از کشیدگی یا پارگی رباط‌های شانه، شل بودن مادرزادی رباط‌ها یا آسیب‌های مکرر شانه باشد. علائم بی ثباتی مفصل شانه شامل احساس عدم ثبات، خالی کردن مفصل، درد و کاهش دامنه حرکتی مفصل است.
تشخیص بی ثباتی مفصل شانه توسط پزشک متخصص ارتوپدی صورت می‌گیرد و درمان آن بر اساس شدت علائم و علت زمینه‌ای مشکل متفاوت است. روش‌های درمانی می‌توانند شامل استراحت، فیزیوتراپی، مصرف داروهای ضد التهاب و در موارد شدید، جراحی باشند.
گروه ارتوپدی سامان امیدوار است که این مقاله جامع به شما در درک بهتر بی ثباتی مفصل شانه و راه‌های پیشگیری و درمان آن کمک کرده باشد. در صورت experiencing any pain in your shoulder joint (درد در مفصل شانه خود را تجربه می‌کنید)، حتما به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کرده تا علت زمینه‌ای مشکل شما تشخیص داده شده و درمان مناسب آغاز شود.
در ضمن میتوانید بر روی عمل تعویض مفصل زانو کلیک کرده و اطلاعات در خور بدست بیاورید
گروه ارتوپدی سامان با بهره‌مندی از مجرب‌ترین متخصصین ارتوپدی و پیشرفته‌ترین تجهیزات درمانی، آماده ارائه خدمات تشخیصی و درمانی در زمینه بیماری‌های مفاصل شانه، از جمله بی ثباتی مفصل شانه به شما عزیزان می‌باشد.
منبع:
https://mahdadmedtour.com/procedures/orthopedics/
گروه ارتوپدی سامان صمیمانه از همراهی شما تا انتهای این مقاله تشکر و قدردانی می‌کند.
ما همواره در کنار شما هستیم تا به شما در حفظ سلامتی و ارتقای کیفیت زندگی‌تان کمک کنیم.
با آرزوی سلامتی و شادکامی