شانه درد و خشکی مفصل می‌تواند فعالیت‌های روزمره را مختل کند. این مشکل، که اغلب به دلیل آرتریت، تاندونیت، یا کپسولیت چسبنده (شانه یخ‌زده) ایجاد می‌شود، نیازمند تشخیص و درمان صحیح است. هدف اصلی، کاهش درد، بازگرداندن دامنه حرکتی و بهبود کیفیت زندگی بیمار است.
درمان خانگی خشکی مفصل شانه
| روش درمانی | توضیحات | نکات مهم |
| کمپرس سرد و گرم | استفاده متناوب از کمپرس سرد (کاهش التهاب) و گرم (افزایش جریان خون و شل شدن عضلات) می‌تواند به تسکین درد و خشکی کمک کند. | کمپرس سرد را به مدت ۱۵-۲۰ دقیقه و کمپرس گرم را به مدت ۱۵ دقیقه استفاده کنید. بین دو کمپرس حداقل ۳۰ دقیقه فاصله بگذارید. |
| ورزش‌های کششی و تقویتی ملایم | انجام حرکات کششی آهسته و ملایم (مانند تاب دادن دست، کشش متقاطع بازو) و تمرینات تقویتی سبک (با وزنه‌های بسیار کم یا بدون وزنه) می‌تواند به بهبود دامنه حرکتی و تقویت عضلات شانه کمک کند. | قبل از شروع هر برنامه ورزشی، با پزشک یا فیزیوتراپیست مشورت کنید. از حرکات ناگهانی یا شدید خودداری کنید. در صورت احساس درد، ورزش را متوقف کنید. |
| ماساژ درمانی | ماساژ ملایم ناحیه شانه و عضلات اطراف آن می‌تواند به افزایش جریان خون، کاهش تنش عضلانی و بهبود انعطاف‌پذیری کمک کند. | میتوانید از روغن‌های گرم‌کننده (مانند روغن زنجبیل) یا روغن‌های حاوی منتول برای افزایش اثر ماساژ استفاده کنید. در صورت وجود التهاب شدید یا آسیب، از ماساژ عمیق خودداری کنید. |
| استراحت کافی و پرهیز از فعالیت‌های تشدیدکننده | به شانه خود اجازه دهید استراحت کند و از انجام فعالیت‌هایی که درد یا خشکی را تشدید می‌کنند، پرهیز کنید. | تا زمانی که شانه بهبود نیافته است، از بلند کردن اجسام سنگین یا انجام حرکات تکراری بالای سر خودداری کنید. |
| مصرف برخی مکمل‌های غذایی | برخی مکمل‌ها مانند گلوکزامین، کندرویتین و امگا-۳ ممکن است در کاهش التهاب و حمایت از سلامت غضروف مفید باشند. | قبل از مصرف هرگونه مکمل، با پزشک خود مشورت کنید، به خصوص اگر داروهای دیگری مصرف می‌کنید. |
| تغییر وضعیت خواب و ارگونومی | برای جلوگیری از فشار بر شانه، به پهلوی مخالف شانه دردناک بخوابید و از بالش مناسب استفاده کنید. در محل کار، تنظیمات ارگونومیک صندلی و میز را رعایت کنید. | از خوابیدن روی شکم یا شانه‌ای که درد می‌کند خودداری کنید. مطمئن شوید که بازو و شانه در وضعیت طبیعی قرار دارند. |
پماد های مفید برای کاهش درد
پیروکسیکام (Piroxicam): این پماد یا ژل، یکی از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی است که به طور موضعی برای کاهش درد و التهاب مفاصل و عضلات استفاده می‌شود.
دیکلوفناک (Diclofenac): این پماد نیز جزو داروهای NSAID است و برای کاهش درد و التهاب موضعی مؤثر است.
پمادهای حاوی مواد طبیعی و مسکن:
پماد Tiger Balm: این پماد حاوی ترکیباتی مانند منتول و کامفر است که حس خنکی و سپس گرمی ایجاد کرده و به تسکین دردهای عضلانی و مفصلی کمک می‌کند.
پمادهای حاوی متیل سالیسیلات (Methyl Salicylate): این ماده اغلب در پمادهای موضعی برای ایجاد حس گرمی و تسکین درد به کار می‌رود و با افزایش جریان خون موضعی، به کاهش درد و خشکی کمک می‌کند.
پماد رهامین (Rahamin): این پماد حاوی عصاره خشک گیاه “پنجه شیطان” (Devil’s Claw) است که خواص ضد التهابی و کنترل‌کننده درد دارد و برای دردهای مفصلی و روماتیسمی توصیه می‌شود.
پمادهایی با ترکیبات گیاهی و روغن‌های گرم‌کننده: پمادهایی که حاوی عصاره‌هایی مانند زنجبیل، رزماری، یا میخک هستند نیز می‌توانند به دلیل خواص ضد التهابی و گرم‌کننده خود، در کاهش درد و خشکی مفصل شانه موثر باشند.
نکات مهم:
مشورت با پزشک: قبل از استفاده از هر نوع پماد، به خصوص اگر درد شدید است یا بهبودی حاصل نمی‌شود، حتماً با پزشک یا داروساز مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند با توجه به علت خشکی مفصل شانه و شرایط شما، بهترین پماد را تجویز کنند.
عوارض جانبی: برخی پمادها ممکن است عوارض جانبی موضعی مانند قرمزی، خارش یا سوزش ایجاد کنند. در صورت بروز هرگونه واکنش نامطلوب، مصرف را قطع کرده و با پزشک مشورت کنید.
دستورالعمل مصرف: حتماً دستورالعمل مصرف پماد را که روی بسته‌بندی آن نوشته شده، به دقت مطالعه و رعایت کنید. معمولاً پمادها را روزی ۲ تا ۴ بار روی ناحیه مورد نظر ماساژ می‌دهند.
ماساژ: ماساژ دادن پماد روی ناحیه شانه می‌تواند به جذب بهتر و افزایش اثربخشی آن کمک کند.
علت خشکی شانه چیست؟
| علت اصلی | توضیحات | نکات مهم |
| آرتریت (التهاب مفصل) | آرتریت می‌تواند به انواع مختلفی باشد، از جمله آرتریت روماتوئید (یک بیماری خودایمنی که باعث التهاب مزمن مفاصل می‌شود) و استئوآرتریت (آرتریت ناشی از سایش و پارگی غضروف مفصلی که معمولاً با افزایش سن رخ می‌دهد). این التهاب و تخریب غضروف منجر به خشکی، درد و محدودیت حرکت می‌شود. | آرتریت روماتوئید معمولاً هر دو شانه را درگیر می‌کند و با تورم، گرمی و حساسیت همراه است. استئوآرتریت اغلب در افراد مسن‌تر دیده می‌شود و ممکن است با صدای “کلیک” یا “گرینچ” در مفصل همراه باشد. |
| کپسولیت چسبنده (شانه یخ‌زده) | در این حالت، کپسول مفصلی شانه (بافتی که مفصل را احاطه کرده) ضخیم، سفت و ملتهب می‌شود. این امر منجر به محدودیت شدید در دامنه حرکتی شانه می‌شود که معمولاً در سه مرحله (دردناک، یخ‌زده، ذوب شدن) پیشرفت می‌کند. | شانه یخ‌زده اغلب در افراد دیابتی، افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند یا کسانی که برای مدت طولانی شانه خود را بی‌حرکت نگه داشته‌اند، شایع‌تر است. |
| تاندونیت و بورسیت | تاندونیت التهاب تاندون‌های اطراف شانه است (مانند تاندون‌های روتاتور کاف). بورسیت التهاب بورس‌ها (کیسه‌های پر از مایع که اصطکاک را در مفصل کاهش می‌دهند) در شانه است. هر دو می‌توانند منجر به درد، تورم و در نتیجه خشکی و محدودیت حرکت شوند. | این شرایط اغلب به دلیل استفاده بیش از حد، حرکات تکراری، یا آسیب‌های ناگهانی رخ می‌دهند. درد معمولاً با حرکت یا فشار روی ناحیه آسیب‌دیده بدتر می‌شود. |
| آسیب‌ها و ضربه‌ها | شکستگی‌های استخوان‌های شانه (مانند استخوان بازو یا کتف)، دررفتگی شانه، یا پارگی‌های رباط و تاندون (مانند پارگی روتاتور کاف) می‌توانند منجر به درد شدید، تورم و در نهایت خشکی و محدودیت در حرکت مفصل شوند. | پس از آسیب، ممکن است نیاز به بی‌حرکتی شانه باشد که خود می‌تواند منجر به خشکی شود. توانبخشی مناسب پس از آسیب برای بازگرداندن دامنه حرکتی حیاتی است. |
| عدم فعالیت و بی‌حرکتی طولانی مدت | اگر شانه برای مدت طولانی به دلیل آسیب، جراحی، یا بیماری‌های دیگر بی‌حرکت بماند، کپسول مفصلی و بافت‌های اطراف آن سفت شده و دامنه حرکتی کاهش می‌یابد. | این وضعیت می‌تواند در نتیجه عدم رعایت توصیه‌های فیزیوتراپی پس از آسیب یا جراحی نیز رخ دهد. تحرک زودهنگام و کنترل‌شده (تحت نظر پزشک/فیزیوتراپیست) برای جلوگیری از خشکی ضروری است. |
| ناهنجاری‌های ساختاری و مادرزادی | در برخی موارد، مشکلات ساختاری در شکل استخوان‌ها یا مفاصل شانه که از بدو تولد وجود دارند، می‌توانند منجر به حرکت غیرطبیعی و در نهایت خشکی شوند. | این موارد نادرتر هستند و معمولاً در سنین پایین‌تر تشخیص داده می‌شوند و ممکن است نیاز به مداخلات پزشکی خاص داشته باشند. |
در ضمن میتوانید بر روی عمل مفصل شانه کلیک کرده و اطلاعات در خور بدست بیاورید
درمان خشکی مفصل شانه در طب سنتی
طب سنتی برای خشکی مفصل شانه رویکردی جامع دارد و بر تعادل بدن تمرکز می‌کند. از دیدگاه این طب، خشکی مفصل اغلب ناشی از غلبه سردی و خشکی (سوءمزاج بلغمی یا سوداوی) در بدن است.
یکی از توصیه‌های اصلی، گرم نگه داشتن مفصل با استفاده از روغن‌مالی موضعی با روغن‌های گرم مانند روغن سیاه دانه، روغن زنجبیل یا روغن بادام تلخ است. این روغن‌ها با ماساژ ملایم، به افزایش جریان خون و رطوبت‌رسانی به مفصل کمک می‌کنند. کمپرس‌های گرم و مرطوب نیز بسیار مفیدند.
در کنار درمان موضعی، اصلاح رژیم غذایی از اهمیت بالایی برخوردار است. پرهیز از مصرف غذاهای سرد و خشک مانند لبنیات پرچرب، فست فودها و غذاهای فرآوری شده و مصرف بیشتر غذاهای گرم و تر مانند سوپ‌ها، آش‌ها، و استفاده از ادویه‌های گرم مثل دارچین و زنجبیل توصیه می‌شود. دمنوش‌های گیاهی مانند دمنوش زنجبیل یا دارچین نیز می‌توانند به گرم کردن بدن از درون کمک کنند.
ورزش های مناسب برای درمان خشکی مفصل
| نام حرکت | توضیحات دقیق حرکت و نحوه اجرا | تأثیر بر بهبود خشکی مفصل شانه و مدت زمان پیشنهادی |
| حرکت پاندولی (Pendulum Swings) | بایستید و به جلو خم شوید، به طوری که پشتتان تقریباً موازی با زمین باشد. شانه آسیب‌دیده را شل کنید و اجازه دهید بازو آزادانه به سمت پایین آویزان شود. با استفاده از حرکت تنه (نه شانه)، بازو را به آرامی به صورت دایره‌ای در جهت عقربه‌های ساعت و سپس خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید. همچنین میتوانید بازو را به جلو و عقب یا پهلو به پهلو تاب دهید. | این حرکت با ایجاد کشش ملایم و افزایش جریان خون، به شل شدن کپسول مفصلی و بهبود تدریجی دامنه حرکتی کمک می‌کند. مدت زمان پیشنهادی: ۳ ست، هر بار ۱۰-۱۵ دور در هر جهت، ۲-۳ بار در روز. |
| کشش متقاطع بازو (Cross-Body Stretch) | در حالت نشسته یا ایستاده قرار بگیرید. با دست سالم، بازوی آسیب‌دیده را از آرنج گرفته و به آرامی به سمت قفسه سینه بکشید، به طوری که بازو از جلوی بدن عبور کند و کشش را در پشت شانه احساس کنید. | این حرکت به کشش کپسول خلفی شانه و عضلات اطراف آن کمک کرده و انعطاف‌پذیری مفصل را افزایش می‌دهد. مدت زمان پیشنهادی: ۳ ست، هر کشش را ۱۵-۲۰ ثانیه نگه دارید، ۲ بار در روز. |
| بالا بردن بازو از دیوار (Wall Slides / Wall Crawls) | روبروی یک دیوار بایستید و دستان خود را در سطح شانه روی دیوار قرار دهید. به آرامی دستان خود را روی دیوار به سمت بالا بلغزانید، تا جایی که احساس کشش ملایمی در شانه کنید. هدف این است که تا جایی که میتوانید بازوها را بالا ببرید. می‌توان این حرکت را با نوک انگشتان و حرکت آن‌ها به سمت بالا (مثل خزیدن روی دیوار) نیز انجام داد. | این حرکت به بهبود دامنه حرکتی در بالا بردن بازو کمک می‌کند و عضلات شانه را به تدریج برای حرکت بیشتر آماده می‌سازد. مدت زمان پیشنهادی: ۱۰-۱۵ بار تکرار، ۳ ست، ۲ بار در روز. |
| چرخش خارجی با میله/چوب (External Rotation with Stick) | در حالت ایستاده یا نشسته، یک میله یا چوب (مثلاً دسته جارو) را به صورت افقی با هر دو دست بگیرید. آرنج‌ها را نزدیک بدن نگه دارید. با استفاده از دست سالم، به آرامی میله را به سمت بیرون فشار دهید تا بازوی آسیب‌دیده به سمت بیرون بچرخد و کشش را در جلوی شانه احساس کنید. | این حرکت به افزایش دامنه حرکتی چرخش خارجی شانه کمک می‌کند که اغلب در شانه یخ‌زده محدود می‌شود. مدت زمان پیشنهادی: ۳ ست، هر کشش را ۱۵-۲۰ ثانیه نگه دارید، ۲ بار در روز. |
| کشش کپسول خلفی (Posterior Capsule Stretch) | به پشت روی زمین دراز بکشید و بازوی آسیب‌دیده را به سمت بالا (به سمت سقف) بلند کنید. با دست سالم، مچ دست یا آرنج بازوی آسیب‌دیده را بگیرید و به آرامی آن را به سمت دیگر بدن بکشید، به طوری که کشش را در پشت شانه احساس کنید. | این کشش برای بهبود انعطاف‌پذیری کپسول خلفی مفصل شانه بسیار موثر است. مدت زمان پیشنهادی: ۳ ست، هر کشش را ۲۰-۳۰ ثانیه نگه دارید، ۱-۲ بار در روز. |
منابع جهانی درباره درمان خشکی مفصل شانه
خشکی مفصل شانه (Adhesive Capsulitis) یا «شانه یخ‌زده» یکی از اختلالات شایع شانه است که با درد و محدودیت شدید در دامنه حرکتی همراه است. درمان‌های مختلفی برای این بیماری وجود دارد که اثربخشی آن‌ها در مطالعات بین‌المللی بررسی شده است.
درمان‌های غیرجراحی
مطالعات نشان می‌دهند که حدود 90٪ از بیماران با درمان‌های غیرجراحی بهبود می‌یابند. این درمان‌ها شامل فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) و تزریق کورتیکواستروئیدها می‌باشند. در یک مطالعه تصادفی دوسوکور، بیماران دریافت‌کننده تزریق کورتیکواستروئید کاهش قابل‌توجهی در درد شانه در مدت 6 هفته نسبت به گروه پلاسبو نشان دادند .Lippincott Journals
ترکیب فیزیوتراپی با تزریق کورتیکواستروئید اثربخشی بیشتری نسبت به فیزیوتراپی تنها دارد. در یک مطالعه، بیمارانی که هر دو درمان را دریافت کردند، بهبود بیشتری در درد و دامنه حرکتی نسبت به کسانی که فقط فیزیوتراپی دریافت کردند، نشان دادند .
درمان‌های جراحی
برای بیمارانی که به درمان‌های غیرجراحی پاسخ نمی‌دهند، جراحی مانند آزادسازی کپسول مفصل از طریق آرتروسکوپی گزینه‌ای مؤثر است. در یک مرور سیستماتیک از 66 مطالعه با 4042 شانه، آزادسازی کپسول مفصل از طریق آرتروسکوپی بیشترین افزایش در دامنه حرکتی را نسبت به سایر درمان‌ها نشان داد .PubMed
در مطالعه‌ای دیگر، 98.6٪ از بیماران پس از یک سال از جراحی بهبود قابل‌توجهی در درد و عملکرد شانه داشتند، و اکثر بیماران در مدت 1 تا 2 ماه به حداقل بهبود بالینی مهم (MCID) رسیدند .PubMed+1SAGE Journals+1
سایر درمان‌ها
هیدرودیلاتاسیون (تزریق مایع به داخل مفصل برای گسترش کپسول) نیز به عنوان یک درمان مؤثر در کاهش درد و بهبود عملکرد در کوتاه‌مدت شناخته شده است .
گزینه های درمانی برای بازیابی تحرک مفصل
خوشبختانه، گزینه های درمانی متنوعی برای خشکی مفصل شانه در دسترس است. هدف از درمان، کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی و بازیابی عملکرد مفصل است.
انتخاب بهترین روش درمانی به علت زمینه ای خشکی مفصل، شدت علائم و شرایط کلی بیمار بستگی دارد. در ادامه به برخی از روش های درمانی رایج برای خشکی مفصل شانه اشاره می کنیم:
درمان های غیر جراحی خشکی مفصل شانه:
- استراحت نسبی: استراحت دادن به مفصل ملتهب برای کاهش التهاب و بهبود روند ترمیم ضروری است. با این حال، بی تحرکی طولانی مدت نیز می تواند منجر به خشکی بیشتر شود.
- استفاده از یخ: کمپرس سرد روی ناحیه دردناک شانه به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه و چندین بار در روز می تواند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کند.
- استفاده از گرما: پس از گذشت چند روز از شروع درد، استفاده از کمپرس گرم می تواند به شل شدن عضلات و بهبود جریان خون در ناحیه کمک کند.
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می توانند به کاهش درد و التهاب مفصل شانه کمک کنند.
- تزریق کورتیکواستروئید: در موارد خاص، پزشک ممکن است برای کاهش التهاب شدید مفصل، اقدام به تزریق کورتیکواستروئید نماید.
-
فیزیوتراپی: فیزیوتراپی یکی از ارکان اصلی درمان خشکی مفصل شانه به شمار می رود. در جلسات فیزیوتراپی، بر روی تقویت عضلات اطراف شانه، بهبود دامنه حرکتی مفصل و کاهش درد و التهاب تمرکز می شود. فیزیوتراپیست از تکنیک های مختلفی مانند تمرین های ورزشی درمانی، ماساژ درمانی و الکتروتراپی برای کمک به بهبود وضعیت بیمار استفاده می کند.
- اصلاح وضعیت بدن: قوز کردن یا گرد کردن بیش از حد پشت می تواند فشار مضاعفی بر مفصل شانه وارد کند و زمینه ساز ساییدگی مفصل شود. بنابراین، حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن، ایستادن و راه رفتن بسیار اهمیت دارد.
- استفاده از بریس یا آتل: در برخی موارد، پزشک ممکن است استفاده از بریس یا آتل را برای حمایت از مفصل شانه و کاهش فشار بر آن توصیه کند. بریس یا آتل می تواند به خصوص در زمان فعالیت های ورزشی یا بلند کردن اجسام سنگین مفید باشد.
- درمان های جایگزین: برخی از افراد از روش های درمانی جایگزین مانند طب سوزنی یا درمان دستی برای کنترل درد خشکی مفصل شانه استفاده می کنند. تحقیقات بیشتری در زمینه اثربخشی این روش ها مورد نیاز است، اما در برخی موارد می توانند به عنوان درمان های مکمل در کنار روش های اصلی به کار روند.
در ضمن میتوانید بر روی عمل پارگی تاندون شانه کلیک کرده و اطلاعات در خور بدست بیاورید
سوالات متداول در مورد خشکی مفصل شانه
1. آیا خشکی مفصل شانه قابل درمان است؟
بله، در اکثر موارد خشکی مفصل شانه قابل درمان است. با تشخیص زودهنگام و شروع درمان مناسب، می توان علائم را کنترل کرد و دامنه حرکتی مفصل را بهبود بخشید.
2. درمان خشکی مفصل شانه چقدر طول می کشد؟
مدت زمان درمان خشکی مفصل شانه به علت زمینه ای و شدت علائم بستگی دارد. در برخی موارد، بهبودی طی چند هفته با درمان های خانگی و فیزیوتراپی حاصل می شود. اما در موارد پیشرفته تر، ممکن است ماه ها طول بکشد تا فرد بهبود قابل توجهی را تجربه کند.
3. آیا می توان از خشکی مفصل شانه پیشگیری کرد؟
در برخی موارد، پیشگیری از خشکی مفصل شانه ممکن است. برای این منظور، می توانید نکات زیر را رعایت کنید:
- تقویت عضلات اطراف شانه: انجام تمرینات ورزشی منظم برای تقویت عضلات اطراف شانه می تواند به حفظ ثبات مفصل و جلوگیری از آسیب دیدگی کمک کند.
- حفظ وضعیت صحیح بدن: حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن، ایستادن و راه رفتن از اهمیت زیادی برخوردار است.
- گرم کردن قبل از فعالیت: گرم کردن بدن قبل از انجام فعالیت های ورزشی یا بلند کردن اجسام سنگین به آماده سازی عضلات و مفصل شانه کمک می کند.
- رعایت تکنیک صحیح در حرکات ورزشی: انجام حرکات ورزشی با تکنیک صحیح و تحت نظر مربی ورزشی ماهر خطر آسیب دیدگی مفصل شانه را کاهش می دهد.
- رژیم غذایی سالم: داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل می تواند به حفظ وزن و سلامت کلی بدن کمک کند. اضافه وزن می تواند فشار بیشتری بر مفاصل از جمله مفصل شانه وارد کند.
این علائم می توانند نشان دهنده یک وضعیت جدی تر مانند شکستگی استخوان، عفونت یا بیماری التهابی باشند.
گروه ارتوپدی سامان، به عنوان بزرگترین مرجع ارتوپدی آنلاین ایران، همواره در تلاش است تا با ارائه اطلاعات دقیق و به روز به شما در زمینه ارتوپدی یاری رساند.
